به گزارش پیام آوران معدن و فولاد: بر اساس آمار رسمی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، مجموع تولید فولاد کشور در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۴ به مرز ۱۵ میلیون تن رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۳.۲ درصدی را نشان می‌دهد. این رقم در نیمه اول ۱۴۰۳ برابر با ۱۴.۵ میلیون تن بود و بنابراین افزایش تولید امسال معادل حدود ۵۰۰ هزار تن است. نکته قابل توجه آن است که در گزارش سه ماهه نخست امسال، صنعت فولاد با افت ۴.۸ درصدی تولید مواجه بود، اما در سه ماه دوم توانست این عقب افتادگی را جبران کند و به رشد مثبت برسد.
این بهبود عملکرد در شرایطی حاصل شده که صنعت با محدودیت های جدی در تامین برق دست به گریبان بوده است. در اردیبهشت و خرداد امسال، میزان محدودیت برق واحد‌های فولادی به ۹۰ درصد ظرفیت رسید که به طور غیرمنتظره تولیدکنندگان را تحت فشار گذاشت. با این حال، استفاده از راهکار‌های جایگزین مانند خرید برق سبز و آزاد یا بهره‌گیری از نیروگاه های خودتأمین، نقش تعیین کننده ای در بازگشت تولید به مسیر رشد ایفا کرده است.
محصولات پیشرو و عقب‌مانده در تولید
بررسی جزئیات آمار نشان می‌دهد که بیشترین رشد تولید در نیمه اول امسال مربوط به میلگرد و کنسانتره سنگ آهن بوده است. تولید میلگرد به دلیل مصرف برق کمتر در فرآیند تولید نسبت به دیگر محصولات و استمرار تقاضا در بازار داخلی و خارجی با روند صعودی همراه شد. کنسانتره سنگ آهن نیز به واسطه جهش صادراتی و افزایش ظرفیت فرآوری، رشد چشمگیری را تجربه کرد.
در مقابل، تولید انواع ورق فولادی اعم از ورق گرم، سرد و پوشش‌دار با کاهش مواجه شد. تولید ورق گرم نسبت به نیمه نخست سال گذشته ۴.۵ درصد افت داشته و ورق سرد نیز ۴.۱ درصد کاهش را ثبت کرده است. رکود بازار داخلی، تداوم واردات این محصولات و فشار ناشی از هزینه‌های تولید، اصلی ترین عوامل این افت محسوب می‌شوند.
نکته مهم آن است که که با وجود کاهش واردات ورق فولادی در ماه‌های اخیر، همان حجم موجود نیز با ظرفیت‌های تولید داخلی همخوانی ندارد و از منظر سیاست صنعتی و ارزی غیرقابل توجیه به نظر می‌رسد. این مساله ضرورت بازنگری در سیاست واردات و افزایش حمایت‌های هدفمند از تولید داخلی ورق فولادی را دوچندان می‌کند.
چالش بازار و افق پیشرو
بازار فولاد ایران در کنار رشد تولید، با شرایط نسبتا پیچیده ای روبه‌رو است. بخش معدن و محصولات ابتدایی زنجیره فولاد، به ویژه کنسانتره و گندله سنگ آهن، از تقاضای صادراتی و داخلی بهره می‌برند؛ اما بخش محصولات نهایی، به‌خصوص ورق‌های فولادی، زیر سایه رکود قرار دارد. کاهش مصرف صنایع پایین‌دستی مانند خودروسازی و لوازم‌خانگی، اثر مستقیمی بر افت تقاضا برای ورق داشته است.
این شرایط می‌تواند چالش‌زا باشد، زیرا استمرار رشد در بخش خام و اولیه بدون همگامی بخش نهایی، به ایجاد عدم توازن در زنجیره تولید و حتی نوسانات قیمتی منجر می‌شود. از منظر بازار، نیاز به سیاست‌گذاری هم‌زمان در دو حوزه صادرات محصولات اولیه و تحریک تقاضای داخلی برای محصولات نهایی، حلقه مفقوده راهبرد فعلی فولاد ایران است.
پیش‌بینی برای نیمه دوم ۱۴۰۴ با توجه به روند فعلی و اقدامات جبرانی صنعت در حوزه انرژی، نسبتا مثبت ارزیابی می‌شود. با این حال، دو خطر بزرگ شامل تداوم محدودیت‌های برق در فصل گرم پاییز و زمستان، و رکود احتمالی در بازار جهانی فولاد به دلیل کندی رشد اقتصادی چین، می‌توانند این مسیر را تهدید کنند. اگر دولت و بخش خصوصی به توافقی برای تامین پایدار انرژی و بازاریابی هدفمند در مناطق جدید صادراتی دست یابند، احتمال دستیابی به رشد بالاتر از پنج درصد در پایان سال وجود دارد.
در مجموع عملکرد نیمه نخست سال نشان داد که صنعت فولاد ایران توان تطبیق سریع با فشار‌های بیرونی را دارد، اما حفظ این روند نیازمند اصلاحات جدی در سیاست واردات، توسعه بازار‌های مصرف داخلی و رفع محدودیت‌های زیرساختی است. این تغییرات نه‌تنها تولیدکنندگان را در جایگاه رقابتی بهتری قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند ثبات و سودآوری کل زنجیره فولاد را تضمین کند.
منبع: ایراسین
