به گزارش پیام آوران معدن و فولاد: قیمت زغال‌سنگ حرارتی در بازارهای جهانی، به ویژه در چین، به بالاترین سطح خود در سال جاری رسیده است. افزایش قیمت‌ها در چین ناشی از عوامل کوتاه‌مدت مانند ذخیره‌سازی تأسیسات برای زمستان، بازرسی های طولانی مدت معادن برای تضمین ایمنی و کنترل تولید بیش از حد و همچنین عوامل بلندمدت شامل رشد تقاضای جهانی، توافق‌های تجاری و سیاست‌های انرژی چین است.
چین اخیراً با توافق تجاری با آمریکا و کاهش محدودیت‌ها بر مصرف زغال سنگ، محیط اقتصادی خود را برای فعالان بازار مثبت کرده است. این سیاست ها باعث افزایش اعتماد به چشم‌انداز تقاضای زغال سنگ و رشد قراردادهای آتی شده و قیمت معیار در چین هوانگ‌دو را به ۷۸۸ یوان (۱۱۱ دلار) به ازای هر تن رسانده است که بیش از ۱۰٪ نسبت به ماه گذشته افزایش یافته است. این روند همچنین بر زغال سنگ فولادسازی تأثیر گذاشته و قراردادهای آتی در دالیان نزدیک به بالاترین سطح سال هستند.
برای ایران، افزایش قیمت جهانی زغال سنگ می‌تواند تأثیر مستقیم بر بازار داخلی داشته باشد. با توجه به محدودیت های تأمین گاز طبیعی در فصول سرد و فشار بر شبکه برق، این شرایط می‌تواند انگیزه‌ای برای فعالان داخلی معادن و نیروگاه‌ها باشد تا ظرفیت تولید و ذخیره‌سازی داخلی را افزایش دهند و وابستگی به واردات را کاهش دهند.
وضعیت تولید و معادن زغال سنگ ایران
ایران منابع قابل توجهی از زغال سنگ دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل معادن طبس، کرمان و البرز می‌شوند. این معادن نقش کلیدی در تأمین سوخت حرارتی نیروگاه‌ها و صنایع فولاد و سیمان دارند. اگرچه قیمت داخلی زغال سنگ هنوز پایین تر از سطح سال گذشته است، افزایش قیمت‌های جهانی فرصت‌هایی برای صادرات یا استفاده بهینه در نیروگاه‌های حرارتی ایجاد می‌کند.
تجربه چین در مدیریت تولید معادن، از جمله بازرسی های طولانی مدت برای ایمنی و کنترل تولید بیش از حد، می‌تواند الگویی برای ایران باشد تا از نوسانات شدید قیمت و فشار بر بازار جلوگیری شود و تعادل بین عرضه و تقاضا حفظ شود. برنامه پنج‌ساله چین نیز نشان می‌دهد که کاهش مصرف زغال‌سنگ به صورت تدریجی و طولانی‌مدت انجام می‌شود و رشد تقاضا تا سال ۲۰۳۰ ادامه دارد؛ این موضوع می‌تواند درس های مهمی برای برنامه‌ریزی بلندمدت ایران داشته باشد.
تقاضای داخلی و سهم انرژی های تجدیدپذیر
در ایران، توسعه منابع تجدیدپذیر به ویژه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی، سهم فزاینده‌ای از تولید برق را به خود اختصاص می‌دهند. این روند مشابه آنچه در چین مشاهده می‌شود، می‌تواند فشار بر مصرف زغال سنگ را کاهش دهد، اما همچنان نیاز به سوخت حرارتی در نیروگاه‌های گازی و حرارتی برای پیک مصرف زمستانی وجود دارد.
با ترکیب برنامه‌ریزی دقیق نیروگاه‌ها و مدیریت مصرف سوخت های فسیلی، ایران می‌تواند مازاد زغال‌سنگ و هزینه های تأمین سوخت را به حداقل برساند و از نوسانات شدید بازار جهانی مصون بماند.
چشم انداز قیمت و پیش بینی بازار
تحلیل‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که قیمت زغال سنگ حرارتی در چین ممکن است در سال ۲۰۲۶ به میانگین ۶۶۰ یوان به ازای هر تن کاهش یابد و سقف قیمت آن به ۸۵۰ یوان محدود شود. این نوسانات بازار جهانی، اثر مستقیم بر قیمت داخلی زغال‌سنگ و قراردادهای نیروگاهی ایران خواهد داشت.
چین همچنین از طریق برنامه های طولانی‌مدت و سیاست گذاری های شفاف، تلاش می‌کند بازار را با ثبات نگه دارد. این تجربه می‌تواند برای ایران الگویی ارزشمند باشد تا با سیاست‌گذاری هوشمند، مدیریت معادن و ذخیره‌سازی استراتژیک، از نوسانات شدید بازار داخلی جلوگیری کند.
نقش اقلیم و شرایط آب و هوایی
هوا و شرایط اقلیمی همچنان عامل نامطمئن بازار انرژی باقی می‌مانند. همانند چین، تغییرات دما و بارش در فصول سرد می‌تواند مصرف گاز و زغال‌سنگ نیروگاه ها را تحت تأثیر قرار دهد. مرکز ملی اقلیم پیش بینی کرده است که دما در اکثر مناطق ایران در زمستان نزدیک یا بالاتر از حد نرمال باشد و بارش کمتر از معمول انتظار می‌رود. این وضعیت می‌تواند رقابت برای تأمین انرژی از نیروگاه های آبی را کاهش دهد و فشار بر مصرف زغال سنگ را تغییر دهد.
با توجه به روندهای جهانی و داخلی، بازار زغال سنگ و انرژی ایران نیازمند اقدامات کلیدی زیر است:
تقویت تولید داخلی و مدیریت معادن برای جلوگیری از نوسانات شدید قیمت
ترکیب بهینه انرژی‌های تجدیدپذیر و سوخت های فسیلی برای کاهش فشار بر زغال سنگ
ذخیره‌سازی استراتژیک و برنامه‌ریزی بلندمدت برای پیک مصرف زمستانی
پایش دقیق شرایط اقلیمی و تطبیق مصرف انرژی با تغییرات دما و بارشپیاده‌سازی این اقدامات می‌تواند ایران را در مسیر پایدارسازی تأمین انرژی، کاهش وابستگی به واردات و بهره‌برداری بهینه از منابع زغال سنگ قرار دهد و از نوسانات شدید بازار جهانی مصون نگه دارد.
در نهایت، تجربه جهانی و روندهای داخلی نشان می‌دهد که ایران با برنامه‌ریزی دقیق، بهره‌برداری هوشمندانه از معادن و مدیریت ترکیبی سوخت های فسیلی و انرژی های تجدیدپذیر می‌تواند از فرصت‌های بازار جهانی زغال سنگ بهره‌مند شود و همزمان ریسک‌های ناشی از نوسانات قیمت و شرایط اقلیمی را کاهش دهد. آینده بازار انرژی کشور، بیش از هر زمان دیگری، به توانایی ما در اتخاذ سیاست های پیشگیرانه و مدیریت هوشمند منابع وابسته است.
ایراسین
