به گزارش پیام آوران معدن و فولاد: ایران نیز با دارا بودن ذخیره زمین‌شناسی ۱۹ میلیارد تن مس و ۵۴ میلیون تن فلز محتوی در رتبه پنجم جهانی قرار دارد اما با این وجود، رتبه کشور از نظر میزان تولید مس در جهان، چندان مناسب نیست و باید رشد تولید این فلز در داخل در دستور کار قرار بگیرد. متاسفانه علی‌رغم اهمیت بالای افزایش فعالیت‌های تولیدی در صنعت مس، فعالان صنایع پایین‌دستی این حوزه با چالش تامین مواد اولیه و کاهش میزان تولیدات مواجه هستند.
احمد پورنجفی در پاسخ به این سوال که با توجه به انتخاب شعار سال مبنی بر «جهش تولید با مشارکت مردم» پیش‌بینی شما از شرایط فعالان صنعت ریخته‌گری به خصوص مس در سال جاری چیست، بیان کرد: در ابتدا باید به این موضوع اشاره کنم که این واحد تولیدی سابقه طولانی در این حوزه داشته و علاوه بر فلز مس، ریخته‌گری سایر فلزات مانند چدن و آلومینیوم را انجام می‌دهیم.
متاسفانه باید گفت که هر ساله وضعیت تولیدکنندگان و حوزه تولید به جای اینکه روند رو به رشدی را طی کرده و ارتقا یابد، بغرنج‌تر می‌شود و این روند بر اساس تجربیاتی که ما طی چندین سال اخیر به دست آورده‌ایم، تکرار شده است. به همین دلیل احتمال اینکه آینده روشنی را برای فعالان حوزه تولید متصور باشیم، پایین است. ضمن اینکه مسیر تولید همواره با چالش‌های متعددی همراه است که اقدامات مقطعی در جهت رفع آن‌ها چندان موثر واقع نمی‌شود.
وی در خصوص سرمایه‌گذاری در صنعت ریخته‌گری و مشارکت در حوزه تولید، عنوان کرد: این مجموعه در شهرستان رفسنجان واقع شده است و ما احتمال می‌دهیم که به دلیل کاهش سرمایه، افراد جدیدی در این منطقه به صنعت ریخته‌گری ورود پیدا نکنند. شایان ذکر است که ما از سال ۱۳۹۷ فعالیت خود را در صنعت مس آغاز کردیم که در آن زمان تعداد افراد شاغل در کارگاه به حدود ۱۳۵ تا ۱۴۰ نفر می‌رسد اما اکنون به دلیل وجود مشکلات فراوان و تعدیل نیرو، تعداد کارکنان به ۷۰ تا ۸۰ نفر کاهش یافته است. ضمن اینکه چالش‌های این صنعت با توجه به افزایش قیمت‌ها و تغییر سریع رویکردهای صنایع بالادستی مس که مواد اولیه را از آن‌ها تامین می‌کنیم، روز‌به‌روز بیشتر می‌شود. متاسفانه علی‌رغم قراردادی که با شرکت‌های تامین‌کننده خوراک مورد نیاز منعقد کرده‌ایم، این شرکت‌ها به بهانه مختلف به ما اعلام می‌کنند که امکان تامین آن را ندارند. همین مسئله باعث شده است که در برخی مواقع، مجموعه حداقل به مدت پنج ماه در حالت نیمه‌تعطیل قرار بگیرد؛ ضمن اینکه با وجود متوقف شدن موقتی فعالیت مجموعه، ناچاریم برای حفظ نیروی انسانی خود حقوق آن‌ها را در این مدت بپردازیم.
تصمیماتی مهم و تاثیرگذار
این فعال صنعت مس در رابطه با سایر چالش‌های تولیدکنندگان، تصریح کرد: صنایع بالادستی که وظیفه تامین مواد اولیه صنایع پایین‌دستی را بر عهده دارند، باید در انتخاب مدیران اجرایی دقت بیشتری به خرج داده و از افراد متخصص و کارشناس در فرایندها بهره ببرند زیرا اقدامات این مدیران، تاثیر مستقیمی بر فعالیت واحدهای پایین‌دستی و شاخص‌های عملکردی خود مجموعه دارد. در نتیجه استفاده از نیروهای بی‌تجربه که تسلط کافی بر امور نداشته و آموزش آن‌ها زمانی زیادی را می‌طلبد، فقط باعث پیچیده‌‌تر شدن چالش‌ها می‌شود.
پورنجفی در همین راستا ادامه داد: یکی از معضلات دیگری که با آن دست به گریبان هستیم، عدم افزایش دستمزدها با توجه به افزایش نرخ تورم از سوی کارفرما است. شایان ذکر است که محصولات ما مجددا توسط شرکت‌های تامین‌کننده مواد اولیه خریداری می‌شوند و علی‌رغم پیگیری‌های فراوان ما برای رفع این مشکل، نتیجه‌ای حاصل نشد. به طوری که در اولین مراجعه، مدیران اجرایی بیان کردند که این موضوع مورد بررسی قرار می‌گیرد و نتیجه آن پس از آنالیز قیمت‌ها و طی کردن مراحل اداری اعلام می‌شود. بعد از گذشت یک سال که نتیجه نهایی مشخص نشد، مجددا برای پیگیری امور به مدیران مربوطه مراجه کردیم اما این بار اعلام شد که این میزان دستمزد مناسب بوده و تغییری در آن اعمال نمی‌شود.
حدود دو سال است که میزان دستمزد این مجموعه ثابت بوده و یک هزار و ۸۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم به ما تعلق می‌گیرد، در حالی که در سایر استان‌ها مانند زنجان، دستمزد تولیدکنندگان ۱۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است. در این میان باید به این موضوع اشاره کنم که اگر از نظر مالی در مضیقه نباشیم، حقوق، مزایا، پاداش کارکنان و… را بدون کاستی‌هایی پرداخت کرده و توجه زیادی به آن‌ها داریم اما اگر مجموعه در شرایط مالی مناسبی قرار نداشته باشد، پرداختی‌های آن‌ها بر اساس قانون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شده و مبلغ اضافه‌ای به نیروی انسانی تعلق نمی‌گیرد. گفتنی است که کنترل شرایط مالی و پرداخت هزینه‌های تولید، به دلیل دستمزدهای پایین و عرضه‌های نامنظم مواد اولیه برای فعالان صنایع پایین‌دستی مس بسیار دشوار است.
وی با بیان اینکه سرباره مس مواد اولیه این مجموعه برای تولید محصولات است، ابراز کرد: این کارگاه ریخته‌گری، سرباره مس واحدهای بالادستی که سال‌های طولانی دپو شده است را خریداری و ذوب می‌کند. البته نکته قابل‌توجه اینجاست که استفاده از این سرباره، توسط ما به مدیران این شرکت‌ها اطلاع داده شده است تا با تولید آن با هزینه کمتر در داخل استان، مانع از فروش پنهانی و بدون هماهنگی سرباره توسط اتباع خارجی و اعمال هزینه‌های بیشتر به مجموعه شوند.
گفتنی است که در سال‌های گذشته برخی از افراد نسبت به برداشت‌های غیرمجاز از سرباره دپو شده و فروش و انتقال آن به واحدهای تولیدی در سایر استان‌های کشور اقدام می‌کردند و مجددا بلیستر مس با قیمت بیشتر برای رفع نیاز واحدهای بالادستی از این استان‌ها خریداری می‌شد. متاسفانه با وجود مزایایی که اقدامات واحدهای ریخته‌گری برای شرکت‌های تامین‌کننده دارد، فعالیت آن‌ها چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
شرایط مهیاست اما…
این تولیدکننده شمش و بلیستر مس در پاسخ به این سوال که آیا برای رفع چالش تامین خوراک مورد نیاز مجموعه اقداماتی در راستای جایگزینی مواد اولیه صورت گرفت، گفت: در حال حاضر به طور ماهیانه امکان تولید ۲۰۰ تن کنسانتره مس را داریم و خرید آن از سایر استان با توجه به هزینه‌های بالای ترابری برای ما مقرون به صرفه نیست. به عنوان مثال قیمت کنسانتره با احتساب هزینه‌های حمل‌ونقل از مناطق اطراف شهرستان نیشابور در سال ۱۴۰۱، حدود ۶۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بود. گفتنی است که قرار بود طبق برنامه‌ریزی، حدود دو هزار تن سرباره از شرکت‌های تامین‌کننده دریافت کنیم؛ بر همین اساس نسبت به فعال‌سازی ۲۵ کوره و جذب نیروهای بیشتر اقدام کردیم اما این موضوع اجرایی نشد.
به طوری که در قراردادی که منعقد کرده بودیم، تحویل یک هزار و ۴۰۰ تن سرباره نهایی شد اما بعد از گذشت سه ماه و در آخرین روزهای پایانی سال ۱۴۰۲، فقط ۷۴۰ تن آن به مجموعه ارسال شد. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که میزان سرباره‌ای که در اختیار تامین‌کنندگان قرار دارد، نیاز واحدهای ذوب به مواد اولیه را برطرف می‌کند.
باید اضافه کنم که در سال‌های گذشته تعداد تولیدکنندگانی که با شرکت‌های تامین‌کننده قرارداد داشتند، حدود سه تا پنج کارگاه در این استان بود که با در نظر گرفتن این تعداد، سرباره دپو شده برای حداقل ۱۵ سال نیاز آن‌ها را مرتفع می‌کند. البته با گذشت زمان تعداد واحدهای ذوب طرف قرارداد به ۲۴ کارگاه افزایش یافت که همین موضوع چالش تامین مواد اولیه را دشوارتر کرد اما با این وجود، اگر مواد اولیه در اختیار صنایع پایین‌دستی قرار بگیرد، برای حدود هشت سال سرباره تولیدکنندگان تامین خواهد بود.
پورنجفی در رابطه با پیش‌بینی‌های انجام شده مبنی بر افزایش قیمت جهانی مس در آینده، اظهار داشت: در یک برهه زمانی با توجه به قیمت پایین مس، استفاده از سرباره حتی با عیار ۱٫۵ درصد برای تولید محصولات مسی توجیه اقتصادی نداشت و به کارخانه‌های سندبلاست فروخته می‌شد اما اکنون با افزایش قیمت‌ها، فرآوری سرباره با عیار ۰٫۵ تا ۰٫۶ درصد نیز توجیه اقتصادی دارد.
وی در پایان با اشاره به دورنمای صنعت مس، خاطرنشان کرد: اگر در ابتدای صحبت‌های خود آینده روشنی را برای این صنعت متصور نبودیم، علت آن به‌کارگیری مدیران غیرمتخصص در پست‌های اجرایی است. به همین دلیل اگر این چالش برطرف شود، صنعت مس پتانسیل بالایی داشته و می‌تواند تاثیرات بزرگی بر اقتصاد کشور داشته باشد.
