به گزارش پیام آوران معدن و فولاد: به همراه این نامه تحلیلی، در یک پیوست تفصیلی ۲۳ صفحه‌ای، عوامل بحران صنعت فولاد ایران و نقشه راه غلبه بر این بحران ارئه شده است.
در این نامه که خطاب به محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، وزرای اقتصاد، صمت، نیرو، نفت و کار، همچنین رئیس‌کل بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه نگاشته شده، انجمن فولاد آلیاژی با «نهایت دغدغه و احساس مسئولیت» اعلام کرده که در صورت تداوم شرایط موجود، بخش بزرگی از صنعت فولاد ایران در آستانه زیان دهی مزمن و حتی ورشکستگی قرار خواهد گرفت؛ وضعیتی که می تواند دومینویی از خسارت در صنعت آهن و فولاد و صنایع وابسته ایجاد کند.
بر اساس داده‌های ارائه شده در این نامه، «سود خالص یازده شرکت بزرگ فولادی بورسی کشور که مزیت دارترین شرکت های صنعت فولاد کشور هستند و بسیاری از حلقه های زنجیره تولید آهن و فولاد را به‌صورت یکپارچه در اختیار دارند، در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نسبت به سه ماهه نخست سال ۱۴۰۳ و سه ماهه نخست سال ۱۴۰۲ به‌ترتیب ۴۵ و ۵۲ درصد کاهش یافته است. در صورت مستثنی کردن شرکت فولاد مبارکه، میزان کاهش سود خالص این شرکت ها در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نسبت به دوره‌های مشابه دو سال گذشته به‌ترتیب ۶۳ و ۸۰ درصد بوده است! در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴، مجموع سود خالص ده شرکت بزرگ مزیت دار صنعت فولاد ایران تنها حدود ۳٫۲ همت (هزار میلیارد تومان) معادل حدود ۴۶ میلیون دلار بوده است، در حالی‌که در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۲، سود خالص این شرکت ها ۱۵٫۵ همت معادل ۴۰۸ میلیون دلار بوده است. در واقع، سود خالصِ ارزی این شرکت ها در بهارِ امسال نسبت به بهارِ دو سال پیش تقریباً یک نُهم شده است».
همچنین در این نامه عنوان شده که «حاشیه سود خالص یازده شرکت بزرگ و ممتاز صنعت فولاد ایران از ۲۹ درصد در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۲ به ۲۳٫۲ درصد در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۳ و ۱۱٫۲ درصد در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ رسیده است. اگر فولاد مبارکه را در محاسبات لحاظ نشود، حاشیه سود خالص این شرکت ها در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴ تنها ۳.۴ درصد بوده است که یک ششمِ حاشیه سود خالص آن ها در سه‌م اهه نخست سال ۱۴۰۲ است!»
این نامه محدودیت های شدید برق و گاز را یکی از اصلی ترین دلایل افت سودآوری فولادی ها معرفی کرده و اعلام کرده است که طی چهار سال و سه ماهه منتهی به پایان بهار امسال (از ابتدای ۱۴۰۰ تا پایان خرداد ۱۴۰۴) مجموعاً ۲۷٫۳۵ میلیون تن تولید فولاد میانی کشور به ارزش ۱۳٫۷۹ میلیارد دلار صرفاً به‌واسطه محدودیت های مصرف برق و گاز از دست رفته است. نرخ بهره برداری فولادسازی کشور در سال ۱۴۰۳ به ۵۹.۸ درصد رسیده که پایین ترین میزان در میان کشورهای عمده تولیدکننده فولاد در جهان محسوب می‌شود؛ در حالی که متوسط جهانی طی پنج سال اخیر بین ۷۵ تا ۸۰ درصد بوده و این نرخ در سال ۱۳۹۹ در ایران ۷۵.۷ درصد بوده است.
در بخش دیگری از این نامه، انجمن فولاد آلیاژی به سایر چالش‌های فزاینده این صنعت اشاره می‌کند؛ از جمله رکود عمیق بازار داخلی، ضعف تقاضا، سقوط قیمت‌های جهانی فولاد، سرکوب و کنترل قیمتی در بازار داخل، حذف معافیت مالیاتی صادرات، اعمال عوارض صادراتی بر محصولات میانی، سرکوب نرخ ارز صادرکنندگان، و افزایش چشمگیر هزینه انرژی، مواد اولیه و حقوق دولتی معادن. آمارهای ارائه شده نشان می‌دهد که در پایان ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نسبت به سال ۱۳۹۹، قیمت برق آزاد مصرفی فولاد ۹۵۲۵ درصد، قیمت برق دولتی مصرفی ۲۳۰۰ درصد، قیمت گاز ۲۷۱۵ درصد، کرایه حمل بار ۵۰۷ درصد و قیمت سنگ آهن ۳۶۷ درصد رشد کرده است؛ در حالی که رشد قیمت شمش فولادی تنها ۱۸۰ درصد بوده است. تورمِ عمومی کشور در این دوره بنا به آمارهای مرکز آمار ایران جمعاً ۳۱۳ درصد و میزان افزایش نرخ ارز در بازار آزاد نیز ۳۸۱ درصد بوده است. این اختلاف معنادار میان رشد هزینه‌ها و رشد قیمت محصولات، به باور انجمن فولاد آلیاژی، موجب فروپاشی حاشیه سود تولیدکنندگان شده است.
انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی به پیوست این نامه، طی یک گزارش منسجم، «راهکارهای خروج صنعت فولاد ایران از بحران فعلی را ارائه کرده و نقشه راهی برای احیاء قدرت صنعت فولاد کشور که با سرمایه‌گذاری گسترده در دوره پس از انقلاب اسلامی به دهمین صنعت فولاد بزرگ جهان تبدیل شده، ارائه داده است».
گزارش پیوست این نامه با عنوان «صنعت فولاد ایران در بحران: بررسی ابعاد و ریشه‌های بحران و راهکارهای غلبه بر آن» را از اینجا دانلود کنید.
تصاویر کامل این نامه را در زیر ببینید:
