به گزارش پیام آوران معدن و فولاد: این همان نقطه‌ای است که اقتصاد چرخشی معنا پیدا می‌کند؛ بازاندیشی در زنجیره ارزش و استفاده دوباره از هر جریان مواد، به جای دفن یا دفع پرهزینه آن. به بیان ساده، اقتصاد چرخشی یعنی هیچ چیز دور ریخته نشود و هر چیزی که از تولید باقی می‌ماند، دوباره به چرخه تولید یا صنایع دیگر بازگردد و ارزش خلق کند.
گروه فولاد مبارکه با سرمایه‌گذاری در فرآوری سرد سرباره، این محصول جانبی را به جایگزینی برای سنگدانه‌های طبیعی در سیمان و آسفالت تبدیل کرده است. این اقدام نه تنها هزینه‌های زیرساختی را کاهش می‌دهد، بلکه عمر مفید راه‌ها را افزایش می‌دهد. در حوزه غبار و پسماند‌های اکسیدی، سرمایه‌گذاری ۳ هزار میلیارد تومانی به راه‌اندازی کارخانه‌ای با ظرفیت ۲۵ هزار تن و راندمان بالای ۹۰ درصد انجامیده است.
این غبار‌ها دیگر تهدید نیستند، بلکه به پودر‌های اکسیدی تبدیل می‌شوند که ماده اولیه تولید آهن‌ربا‌های دائم فریتی‌اند؛ محصولاتی که در صنایع متنوعی از رادار‌های نظامی و تجهیزات هسته‌ای تا خودرو، دامپروری، بلندگو‌ها و کارت‌های الکترونیکی کاربرد دارند.
بازیابی ۸۰۰۰ تن پودر اکسیدی از اسیدشویی نورد سرد و همکاری با شرکت های دانش بنیان داخلی، نمونه‌ای روشن از تبدیل محدودیت به فرصت است؛ فرصتی که علاوه بر جلوگیری از خروج ارز، اشتغال زایی و تأمین نیاز صنایع داخلی، ایران را در مسیر حضور در بازار رو به رشد آسیا، اقیانوسیه قرار می‌دهد.
چرخه درونی مواد نیز بهینه‌سازی شده است. سالانه بیش از ۱۵ هزار تن تجهیزات و قطعات مستهلک، پس از آماده‌سازی، دوباره به عنوان قراضه در کوره‌های قوس الکتریکی ذوب می‌شوند. در یک نمونه، دمونتاژ ۲۰ شل کوره ضایعاتی بیش از ۲ هزار تن قراضه درجه یک را به خط تولید بازگرداند. این بازگشت مواد به چرخه تولید، مصداق بارز اقتصاد چرخشی است؛ جایی که هیچ چیز دور ریخته نمی‌شود و هر قطعه فرسوده، دوباره به منبعی ارزشمند ارتقاء می‌یابد، حتی لجن واحد قلع اندود به ماده شیمیایی استانات سدیم تبدیل می‌شود و لجن کلاریفایر نورد گرم به کنسانتره؛ نمونه‌هایی از کیمیاگری صنعتی که نشان می‌دهد ضایعات می‌توانند به مواد اولیه صنایع دیگر جایگزین شوند.
این رویکرد تنها به مواد محدود نمی‌شود؛ مدیریت آب در فولاد مبارکه از طریق بازچرخانی ۷ تا ۸ مرتبه‌ای و استفاده از پساب‌های شهری، مصرف آب به ازای هر تن فولاد را به ۲.۲ مترمکعب رسانده است؛ یکی از پایین ترین رکورد‌های جهانی. هم‌چنین پسماند‌های ویژه مانند روغن آسکارل، تجهیزات آلوده، پشم شیشه و باقیمانده های شیمیایی، به همراه پسماند‌های عادی، کشاورزی و پزشکی، همگی تحت مدیریت چرخشی قرار گرفته‌اند. این یعنی اقتصاد چرخشی به یک اکوسیستم جامع لحاظ شده که همه اجزای سازمان را در بر می‌گیرد و هیچ جریانی نادیده گرفته نمی‌شود. این مدیریت نه تنها از محیط زیست حفاظت می‌کند، بلکه فرصت های شغلی جدید ایجاد می‌کند و نیاز صنایع داخلی را به مواد اولیه کاهش می‌دهد.
در مقیاس جهانی، اتحادیه اروپا سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تن قراضه فولاد بازیافت می‌کند و بیش از نیمی از فولاد تولیدی خود را از منابع ثانویه می‌سازد. این سیاست توانسته انتشار کربن را به طور چشم‌گیری کاهش دهد و وابستگی به سنگ آهن خام را کم کند.
در ایالات متحده نیز وزارت انرژی تأکید کرده که برای رسیدن به هدف کربن خنثی تا ۲۰۵۰، راهبرد‌های اقتصاد چرخشی و بهره‌وری مواد باید در کنار فناوری های نوین انرژی قرار گیرند. این تجربه‌ها نشان می‌دهد که چه در اروپا و چه در آمریکا، اقتصاد چرخشی دیگر یک انتخاب جانبی نیست، بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از راهبرد‌های کلان صنعت فولاد است.
فولاد مبارکه با اقدامات خود در بازیافت سرباره، غبار اکسیدی و تولید محصولات جانبی تخصصی، در همین مسیر جهانی گام برمی‌دارد؛ با این تفاوت که در شرایط محدودیت انرژی و اقتصادی داخلی، توانسته این رویکرد را به یک مزیت رقابتی پایدار تبدیل کند. این گذار از اقتصاد خطی به چرخشی، نه تنها پاسخی به دغدغه‌های زیست‌محیطی است، بلکه یک راهبرد صنعتی برای آینده‌ای پایدار و رقابتی است.
اقتصاد چرخشی در فولاد مبارکه، داستانی از تبدیل هزینه به درآمد و ضایعات به ثروت است. این گذار از اقتصاد خطی به چرخشی، نه تنها پاسخی به دغدغه‌های زیست محیطی است، بلکه یک راهبرد صنعتی برای آینده‌ای پایدار و رقابتی است.
امروز فولاد مبارکه نشان می‌دهد که هیچ چیز دور ریخته نمی‌شود و می‌تواند هسته اصلی یک مدل کسب و کار باشد. این تعهد به اقتصاد چرخشی، ایران را در مسیر حضور فعال در بازار‌های جهانی قرار می‌دهد و الهام بخش صنعتی است که می‌خواهد از محدودیت‌ها فرصت بسازد. آینده صنعت سنگین، آینده‌ای است که در آن پایداری و سودآوری در کنار هم می‌نشینند و ضایعات، به منابعی تازه برای خلق ارزش تبدیل می‌شوند.
