به گزارش پیام آوران معدن و فولاد: این شرکت به دلایل تعارض منافع موجود در زنجیره مس ، در سالهای اخیر نتوانسته است آنگونه که باید کاتد مس مورد نیاز خود را تامین نماید و ناگزیر به کاهش اجباری تولید شده است؛ این در حالی است که با برخورداری از خطوط تولید به روز، صنایع مس شهید باهنر توان تولید محصولات مسی با کیفیت و استاندارد بالا را دارد و کاهش تولید اخیر درحالی است که کمبودی در تولید کاتد مس وجود نداشته و حتی بخشی از کاتد تولیدی صادر گردیده است.
یکی از روش های حل تعارض منافع موجود در زنجیره مس ایجاد سازوکاری جهت همکاری بیشتر میان شرکت ملی صنایع مس ایران و شرکت صنایع مس باهنر در قالب سهامداری یا ادغام می تواند از سویی چالش تامین مواد اولیه شرکت مس باهنر را برطرف کند و از سوی دیگر با تبدیل کاتد مس به محصول نهایی، ارزش افزوده به مراتب بالاتری را در زنجیره ارزش مس کشور رقم بزند.
در عین حال سرمایه گذاری مشترک میان شرکت ملی صنایع مس ایران و سازمان تامین اجتماعی بعنوان سهامدار اصلی مس باهنر در راستای توسعه ظرفیت اسمی این مجموعه در قالب احداث مجتمع دوم مس شهید باهنر میتواند زمینه ساز تبدیل ایران به هاب تولید و فروش محصولات مسی در منطقه شود.
بزرگترین و مدرنترین تولیدکننده محصولات مسی و آلیاژی در خاورمیانه شرکت صنایع مس شهید باهنر، تولیدکننده انواع تسمه و ورق، لوله، مقاطع مسی و آلیاژی است. بسیاری از تولیدات این شرکت به لحاظ کیفیت نمونه مشابه داخلی ندارد و همین امر باعث شده تا مس شهید باهنر به واحد نمونه ای در زمینه تولید محصولات نیمه تمام برپایه مس در کشور بدل شود.
این شرکت با تولید طیف گسترده ای از محصولات نیمه ساخته مسی و آلیاژهای مس و با در اختیار داشتن 6 کارخانه شامل واحد ذوب و ریخته گری، واحد نورد، واحد اکستروژن، واحد لوله مسی، واحد باسبار، واحد مطلس و واحد پرسکاری بزرگترین و مدرن ترین مجتمع تولیدی در خاورمیانه است.
تجهیزات به کار رفته در این واحد تولیدی از به روزترین تجهیزات دنیا است. همین موضوع باعث میشود تا محصولات تولیدی آن کاملاً در مقیاس جهانی قابل قبول بوده و مشتریان خاص خود را داشته باشد. محصولات تولید شده در شرکت صنایع مس شهید باهنر در بازار کشورهایی نظیر آلمان ،فرانسه، انگلستان، چین، تایوان، و یتنام، تایلند، کویت، عمان، ترکیه، ارمنستان، سوریه، عراق، امارات، استرالیا و مالزی مشتری دارد.
البته شدت گرفتن تحریم های خارجی و وضع محدودیت های داخلی در مسیر چگونگی بازگشت ارز حاصل از صادرات به فروش خارجی این شرکت آسیب زده است. اما درصورت رفع موانع داخلی در مسیر صادرات ،امکان افزایش صادرات محصولات این مجموعه با توجه به کیفیت بالای تولید وجود خواهد داشت.
مجموع ظرفیت اسمی شرکت صنایع مس باهنر به 66 هزار و 800 تن انواع محصولات مس و آلیاژ برپایه مس در اشکال مختلف می رسد؛ این در حالی است که این شرکت ظرف سال گذشته بالغ بر 32 هزار و 872 تن محصول تولید کرد؛ که حاکی از استفاده 49 درصدی از ظرفیت اسمی صنایع مس باهنر دارد و مابقی ظرفیت اسمی به دلایلی نظیر عدم تامین مواد اولیه)کاتد مس( از تولید باز مانده است. در حالی شرکت صنایع مس باهنر 51 درصد ظرفیت اسمی خود را در سال گذشته از دست داد که این کاهش تولید به مفهوم
تحمیل زیان به سرمایه گذاران این شرکت و از دست رفتن سرمایه اولیه صرف شده برای تاسیس این واحد مجهز است. در عین حال با توجه به بازارهای صادراتی در اختیار شرکت صنایع مس شهید باهنر، از دست رفتن تولید و کاهش صادرات به زیان در درآمدهای ارزی کشور می انجامد.
تامین نقدینگی چالش صنایع تکمیلی
تامین نقدینگی یکی از چالش های پیش روی صنایع تکمیلی کشور است. نوسان افزایشی نرخ ارز و رشد بهای فلزات در بازار جهانی باعث افزایش نرخ ریالی مواد اولیه مصرفی شده است. این در حالی است که تولید، فروش محصول در بازار داخلی و صادراتی و دریافت وجه ناشی از آن فرآیندی زمان بر است و این موضوع صنایع تکمیلی کشور را با چالش تامین نقدینگی مواجه کرده است.
شرکت ملی صنایع مس ایران به عنوان تولیدکننده اصلی کاتد مس در کشور بخش عمده ای از تولید این محصول را در بورس کالای ایران عرضه می نماید و صنایع تکمیلی این امکان را دارند تا با خرید کاتد مس از این بازار، نسبت به تامین ماده اولیه اصلی مصرفی خود از این بازار رقابتی اقدام کنند.
اگرچه این رویه کاملاً شفاف و صحیح است، اما حضور واسطه ها در این بازار به خصوص در زمان بحران ارزی باعث رقابت قیمتی هیجانی و جهش قیمت کاتد مس میشود؛ در این شرایط خرید مواد اولیه با نرخ های پیشنهادی دلالان فاقد توجیه اقتصادی است و همین امر باعث می شود تا تولیدکننده از تامین مواد اولیه باز بماند؛ در حالی که واسطه امکان خرید کاتد را دارد.
شرکت مس شهید باهنر کرمان دارای هزار و 60 نفر نیروی شاغل مستقیم است؛ این در حالی است که فعالیت تولیدی این شرکت فرصت اشتغالزایی غیرمستقیم قابل توجهی را نیز رقم زده است. تحمیل کاهش اجباری تولید به دلیل عدم تامین نقدینگی و یا عدم امکان رقابت با واسطه ها به زیان این شرکت تولیدی تمام می شود و استمرار این وضعیت به معیشت شاغلین مستقیم و غیر مستقیم این شرکت نیز آسیب وارد می کند.
در چنین شرایطی شرکت ملی صنایع مس ایران این امکان را دارد تا با افزایش همکاری با با شرکت صنایع مس شهید باهنر، به رفع چالش کمبود اولیه و دشواری در تامین نقدینگی مورد نیاز در خرید مواد اولیه بپردازد .
این در حالی است که شاید بدون شکل گرفتن تعاملی سازنده میان این دو مجموعه بزرگ، امکان رفع این چالش ها به سادگی و فوریت وجود نداشته باشد .
کاهش هزینه با همکاری و ادغام
شکل گیری یک صنعت از معدن تا محصول نهایی استراتژی پذیرفته شده در دنیا با هدف کاهش هزینه تولید و افزایش ارزش افزوده داخلی است. از آنجاییکه بخش معدن و صنعت در ایران ظرف دهه های گذشته به شکل مجزا ایجاد شده و توسعه یافته اند؛ ایجاد تعامل میان حلقه های مختلف زنجیره، با راهکارهایی نظیر سهامداری یا ادغام می تواند از سویی فرآیند توسعه در طول زنجیره تولید را امکان پذیر کند و از سوی دیگر زمینه استفاده از ظرفیت های موجود را که برای آن از سرمایه های ملی استفاده شده را مهیا کند.
شرکت صنایع مس شهید باهنر تنها واحد تولیدکننده نورد محصولات مسی و آلیاژی در کشور است؛ این واحد با سرمایه گذاری عظیمی در استان کرمان احداث شده و دارای خطوط تولید به روز و مجهز دنیا است. در شرایطی که این شرکت بزرگ با چالش تامین نقدینگی و تامین مواد اولیه مواجه است و شرکت ملی صنایع مس ایران نیز دغدغه توسعه در بخش صنایع تکمیلی را با هدف تکمیل زنجیره ارزش دارد؛ افزایش همکاری میان این دو شرکت در قالب قرارداد ادغام و یاتغییر ترکیب سهامداری و حضور ملی مس در این ترکیب میتواند به سود هر دو شرکت و سهامداران آن ها و در نهایت به سود اقتصاد کشور باشد.
نزدیکی تقریبی شرکت صنایع مس شهید باهنر با تولیدکنندگان کاتد مس شرکت ملی صنایع مس ایران در استان کرمان مزیت مهمی در مسیر تعامل بیشتر این دو گروه صنعتی است. این مزیت نزدیکی با کاهش هزینه حمل برای انتقال مواد اولیه به افت هزینه تولید و در نهایت بهبود سودآوری می انجامد.
اگرچه شکل گیری این همکاری در گام های ابتدایی دشوار به نظر می رسد اما مزایای متعدد آن برای هر دو سمت یعنی ملی مس و صنایع مس باهنر و اقتصاد استان کرمان و کشور می تواند این مسیر را تسهیل کند. در صورت تحقق این همکاری میتوان به سرمایه گذاری مشترک این دو مجموعه در تاسیس واحد دوم صنایع مس با هنر با هدف افزایش تولیدات مسی در این استان و افزایش سهم ایران در صادرات کیفی محصولات مسی نیز امیدوار شد.
