ایران از پتانسیل بالایی در زمینه ایجاد و توسعه صنایع مادر نظیر فولادسازی برخوردار است. بهره‌مندی از مواد معدنی، انرژی، نیروی کار با قیمتی مناسب و... باعث شده تا ظرف سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری قابل توجهی در صنایع بالادست در کشور انجام شود؛ به‌نحوی که در شرایط کنونی ایران در زمره یکی از برترین تولیدکنندگان معدنی در منطقه خاورمیانه قرار دارد. در دنیای کنونی صنایع آهن و فولاد یکی از پایه‌های اقتصادی کشورهای جهان را به خود اختصاص می‌دهند تاجاییکه میزان تولید و مصرف فولاد به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی نیز ارزیابی می‌شود. رشد تولید فولاد در یک کشور به منزله رقابتی شدن هرچه بیشتر بازار محصولات فولادی است، در همین حال امکانی برای صادرات و کسب سهم از بازار جهانی نیز فراهم می‌شود.
ترکیه به‌عنوان یک کشور آسیای غربی و همسایه با ایران نیز در رده برترین تولیدکنندگان فولاد دنیا قرار دارد؛ البته وضعیت توسعه صنعت فولاد در ترکیه با ایران متفاوت است؛ برخلاف ایران ترکیه از ذخایر معدنی آهن قابل توجهی برخوردار نبوده و انرژی نیز در این کشور گران است. با این وجود تکیه بر مزایایی نظیر دروازه تجارت با اروپا و توسعه صنعت فولادسازی در این کشور بر مبنای قراضه با هدف کاهش مصرف انرژی باعث شده تا فولادسازی در ترکیه نیز رقابتی شود و این صنعت مادر تبدیل به یکی از ارکان اقتصادی ترکیه نیز تبدیل شود.
بررسی جایگاه صنعت فولاد ایران و ترکیه در ابتدا ذهنیت رقابت میان این دو بخش را ایجاد می‌کند؛ اگرچه فولادسازان ترکیه در برخی بازارهای هدف با یکدیگر رقیب هستند؛ اما توسعه متفاوت این دو صنعت در هر کشور و مزیت‌های ذاتی هر یک باعث می‌شود تا امکان همکاری این دو صنعت در عین رقابت فراهم باشد. درواقع فولادسازی در ایران و ترکیه می‌تواند از رقابت به تکمیل زنجیره تولید تبدیل شود.
برخورداری ایران از منابع معدنی فرصتی را برای واحدهای فعال در زنجیره فولاد ایجاد می‌کند که تبدیل به یکی از تامین‌کنندگان مواد اولیه واحدهای فولادی ترکیه شوند. درواقع فولادسازان ترکیه می‌توانند بخشی از نیاز واحدهای ذوب خود را از طریق آهن‌اسفنجی تولید شده در واحدهای احیا ایران تامین کنند. به این ترتیب مازاد تولید این محصول در بازار ایران به دست مشتری رقابتی می‌رسد و فولادسازان ایرانی نیز می‌توانند از فرصت توسعه تجارت با کشور همسایه خود به سمت به روزرسانی تکنولوژی و تولید فولادهای با ارزش افزوده بالاتر بروند. فرصت‌های متعددی در توسعه تجارت میان ایران و ترکیه وجود دارد.
ایران و ترکیه در زمره شرکای تجاری مهم یکدیگر قرار دارند. طی 4 ماه ابتدایی امسال 13 درصد واردات غیرنفتی ایران از کشور ترکیه انجام است؛ ترکیه به لحاظ سهم در رتبه دوم واردات محصول به ایران پس از چین قرار دارد؛ این در حالی است که 13 درصد صادرات غیر نفتی ایران نیز طی 4 ماه ابتدایی سال 1403 به ترکیه بوده و درواقع ترک‌ها مقصد مهم صادرات محصولات غیرنفتی ایران هستند. چین، عراق و امارت متحده عربی به ترتیبی در رتبه های اول و سوم صادرات غیرنفتی ایران به لحاظ ارزش قرار دارند و ایران در رتبه چهارم از این منظر است.
مراوده تجاری با کشورهای همسایه مزیت‌های متعددی به‌‌‌‌‌‌همراه دارد که ازجمله آنها می‌توان به سهولت در مراودات بازرگانی، حفظ امنیت در منطقه، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و... اشاره کرد. با اعمال شدیدترین تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران از سال2018، توسعه روابط تجاری میان ایران و کشورهای همسایه بیش از پیش مورد‌توجه سیاستگذاران قرارگرفت. توسعه حضور در بازار رقابت کشورهای همسایه نیازمند حمایت از تولید ملی، تنوع‌بخشی به سبد محصولات صادراتی به‌ویژه براساس نیاز همسایگان، تقویت روابط دو یا چندجانبه و توسعه فعالیت‌های مشترک با همسایگان است.
باوجود اهمیت توسعه تعاملات تجاری با کشورهای منطقه باید خاطرنشان کرد؛ رفع تحریم و خارج‌شدن ایران از لیست سیاه FATF کمک بزرگی به ارتقای حضور ایران در بازارهای رقابت منطقه‌ای می‌کند، چراکه از یک‌سو کشورهای همسایه ما با طرف‌‌‌‌‌‌های سوم تجاری طرف هستند که مراوده با ایران را برایشان دشوار می‌کند، از سوی دیگر نیز نبود امکان تعامل مالی و بانکی مستقیم بر هزینه‌های تجاری می‌افزاید.
مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران در سال1402، عبارتند از: چین (13.9میلیارد دلار)، عراق (9.2میلیارد دلار)، امارات‌متحده‌عربی (6.6میلیارد دلار)، ترکیه (4.2میلیارد دلار) و هند (2.2میلیارد دلار). در همین‌‌‌‌‌‌حال براساس آمار منتشرشده توسط گمرک جمهوری‌اسلامی ایران می‌توان این‌‌‌‌‌‌طور ادعا کرد که طی ۴ ماه نخست امسال بالغ بر ۶۵درصد صادرات غیرنفتی ایران به مقصد ۵کشور چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان بوده‌است. پنج مقصد نخست صادرات کالاهای ایرانی از ابتدای امسال تا پایان تیرماه، کشورهای چین با ارزش چهار‌میلیارد و ۷۷۸میلیون دلار، عراق با ارزش سه‌میلیارد و ۶۲۲میلیون دلار، امارات‌متحده‌عربی به ارزش دو‌میلیارد و ۳۶۵میلیون دلار، ترکیه به ارزش یک‌میلیارد و ۶۷۹میلیون دلار و افغانستان به ارزش ۷۰۱میلیون دلار بوده‌است.
افزایش همکاری تجاری میان ایران و ترکیه در حوزه‌های صنعتی می‌تواند مسیر توسعه صنعتی برای 2 کشور را تسهیل کند.
