به گزارش پیام آوران معدن و فولاد: به نظر می‌رسد صنعت فولاد اروپا به عنوان یکی از صنایع به شدت کربن‌زا، به دنبال ایجاد تحول در تولید این فلز از طریق به‌کارگیری فناوری‌ها و روش‌های نوآورانه است. این تغییر رویه به سمت تولید فولاد سبزتر و پایدارتر، تاثیر مثبت فراوانی بر اقتصاد، محیط زیست و آینده بخش ساخت و تولید در قاره اروپا خواهد گذاشت.
پیش‌بینی می‌شود ارزش بازار فولاد سبز اروپا از ۲۳۶٫۲ میلیون دلار در سال ۲۰۲۵، به حدود ۱۲ میلیارد دلار با رشد ۷۵٫۳ درصد نرخ رشد مرکب سالانه در سال ۲۰۳۲ برسد. با توجه به سیاست‌گذاری‌های سخت‌گیرانه زیست‌محیطی به ویژه طرح «EU Green Deal»، تقاضای فولاد کم‌کربن در بازار اروپا، به ویژه در بخش‌هایی مانند خودروسازی و ساخت‌وساز افزایش خواهد یافت. قابل ذکر است که استفاده از فناوری‌های جدید در بخش فولادسازی مبتنی بر هیدروژن، مانند روش آهن احیا مستقیم و کوره‌های قوس الکتریکی و توانایی آن‌ها در کاهش انتشار کربن به شدت مورد استقبال قرار گرفته‌اند.
ارزیابی‌های انجام شده نشان می‌دهد که آلمان به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در تولید فولاد سبز، حدود ۳۷ درصد از سهم بازار این محصول در بازار اروپا را در سال ۲۰۲۵ در اختیار خواهد داشت. طرح «National Hydrogen Strategy» که از سوی دولت آلمان ارائه شده است، نقشی پررنگ در رسیدن به سهم پیش‌بینی شده برای این کشور در بازار فولاد سبز اروپا ایفا خواهد کرد. حرکت صنعت خودرو به سمت استفاده از مواد اولیه پایدار، نرخ پذیرش فولاد سبز در قاره اروپا را تسریع بخشیده است؛ به نحوی که بازیگران بزرگی مانند شرکت «Volkswagen» و شرکت «BMW»، از فولاد سبز در فرایند تولید خودروهای خود استفاده می‌کنند.
آینده فولاد سبز در قاره اروپا
فولاد سبز به فولادی گفته می‌شود که با استفاده از روش‌های جدیدی تولید شده که به طور قابل‌توجهی میزان انتشار کربن را در مقایسه با تولید فولاد به روش‌های سنتی کاهش می‌دهد. تولید فولاد به روش سنتی، انرژی‌بر بوده و به استفاده از زغال‌سنگ و کک متکی است که مقادیر زیادی از کربن را در جو زمین آزاد می‌کند. در مقابل، در تولید فولاد سبز از روش‌های پایدار مانند آهن احیای مستقیم مبتنی بر سوخت هیدروژن یا کوره‌های قوس الکتریکی مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌شود. استفاده از این نوآوری‌ها، اتکای تولید فولاد به سوخت‌های فسیلی را کاهش داده و موجب می‌شود میزان انتشار کربن در فرایند تولید روندی نزولی به خود بگیرد.
قاره اروپا مدت‌هاست که در پذیرش فناوری‌های مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر در صنایع مختلف پیشرو بوده است و صنعت فولاد در این قاره نیز از این قاعده مستثنی نیست. کشورهایی مانند سوئد، آلمان و فنلاند در حال برداشتن گام‌های مهمی در توسعه و پذیرش فناوری‌های مرتبط با فولاد سبز هستند تا زمینه را برای تبدیل این قاره به قطب جهانی تولید پایدار محصولات فولادی فراهم کنند.
معضل انتشار بالای کربن در صنعت فولاد اروپا
صنعت فولاد، یکی از بزرگ‌ترین منابع انتشار کربن در جهان محسوب می‌شود. بر اساس برآوردهای انجام شده، تولید فولاد حدود ۷ تا ۹ درصد از انتشار دی‌اکسید کربن در مقیاس جهانی را به خود اختصاص داده است. در صنعت فولاد اروپا نیز بخش قابل‌توجهی از کربن تولیدی به صنعت مذکور اختصاص دارد. با این حال، از آنجایی که اروپا متعهد به دستیابی به هدف‌گذاری‌های طرح مکانیزم برایند انتشار کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ است، بنابراین رسیدن به این اهداف بدون ایجاد تحول در برخی صنایع کربن‌زا مانند صنعت فولاد محقق نخواهد شد.
در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و ایجاد انگیزه برای گذار به فناوری‌های تجدیدپذیر، اتحادیه اروپا چارچوبهای نظارتی مختلفی را از جمله طرح «European Green Deal» و مکانیزم تعدیل میزان کربن تولیدی (CBAM) به اجرا گذاشته است. در همین رابطه، اتحادیه اروپا هدف‌گذاری مشخصی را برای بخش فولاد در این قاره به منظور کاهش ۳۰ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ در مقایسه با میزان کربن تولیدی در صنعت مذکور در سال ۲۰۱۸ تعیین کرده است. چنین اقداماتی از سوی اتحادیه اروپا موجب شده است تمایل به استفاده از فناوری‌های جدید در تولید فولاد سبز در سراسر قاره اروپا افزایش پیدا کند.
بازیگران تاثیرگذار در فرایند تحول در صنعت فولاد سبز اروپا
چندین بازیگر اصلی در صنعت فولاد اروپا در زمینه تولید فولاد سبز نسبت به دیگر شرکت‌ها سرآمدتر هستند. در همین راستا، می‌توان به همکاری شرکت فولادسازی سوئدی «SSAB» با شرکت فنلاندی «Neste» و شرکت «Vattenfall» با هدف استفاده از فناوری تولید فولاد مبتنی بر هیدروژن اشاره کرد. حاصل همکاری این سه شرکت ابداع فناوری «HYBRIT» بوده که با هدف جایگزینی کک با سوخت هیدروژن در فرایند تولید فولاد توسعه یافته است. فناوری مذکور، یکی از اقدامات مهمی بوده که نشان از پتانسیل بالای قاره اروپا در گذار به تولید فولاد سبز دارد.
شرکت آلمانی «Thyssenkrupp»، یکی دیگر از بازیگران اصلی در صنعت فولاد سبز اروپا محسوب می‌شود که سرمایه‌گذاری زیادی در بخش تولید این نوع از فولاد انجام داده است. شرکت مذکور با شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف برای توسعه روش‌های نوین فولادسازی مبتنی بر استفاده از سوخت هیدروژن همکاری کرده است. شرکت «Thyssenkrupp» هدف از توسعه همکاری‌های خود با سایر شرکت‌های فنارمحور را رسیدن به هدف‌گذاری تولید فولاد بدون کربن تا سال ۲۰۵۰ اعلام کرده است.
شرکت فولادسازی آلمانی «Salzgitter AG» به عنوان یکی دیگر از شرکت‌های پیشرو در تولید فولاد سبز به شمار می‌رود که روند توسعه پروژه «SALCOS» را با تمرکز بر تولید فولاد کم‌کربن به کمک سوخت هیدروژن آغاز کرده است. با افزایش تقاضا برای محصولات پایدار از سوی مصرف‌کنندگان، شرکت‌ها و دولت‌ها، انتظار می‌رود بازار فولاد سبز در قاره اروپا رشد قابل‌توجهی را طی دهه‌های آینده تجربه کند.
نقش استفاده از سوخت هیدروژن در گذار به تولید فولاد سبز
استفاده از سوخت هیدروژن، نقشی کلیدی در گذار به فرایند کربن‌زدایی در صنعت فولاد دارد. در تولید فولاد به روش‌های سنتی، از کک زغال‌سنگ استفاده می‌شود که این مسئله موجب شده است مقادیر قابل‌توجهی از کربن در جو زمین آزاد شود. در تولید آهن اسفنجی می‌توان از هیدروژن به جای کک زغال‌سنگ استفاده کرد که در نتیجه آن، بخار آب جایگزین انتشار کربن می‌شود.
اتحادیه اروپا با آگاهی از پتانسیل بالای هیدروژن، زمینه را برای سرمایه‌گذاری‌های عظیم در تولید این سوخت و استفاده از آن در صنایع مختلف به ویژه فولاد فراهم کرده است. در همین راستا، اتحادیه اروپا اجرای چندین طرح از جمله پروژه «Clean Hydrogen Partnership» را آغاز کرده که هدف آن، افزایش تولید و استفاده از هیدروژن سبز در صنایع مختلف از جمله فولاد ذکر شده است.
پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی توسعه فولاد سبز در اروپا
گذار به سمت تولید فولاد سبز، پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی قابل‌توجهی برای اروپا به همراه داشته است. از منظر اقتصادی، گذار به سوی تولید فولاد سبز شرایط را برای افزایش سرمایه‌گذاری و ایجاد مشاغل جدید در بخش‌های وابسته به انرژی‌های پاک و ساخت و تولید هموار می‌کند. علاوه‌براین، توسعه زیرساخت‌های تولید مبتنی بر هیدروژن، افزایش ظرفیت تولید انرژی های تجدیدپذیر و ظرفیت تولید واحد فولادسازی سبز، باعث رشد صنایعی از جمله انرژی، ساخت‌وساز و لجستیک خواهد شد.
از منظر زیست محیطی، تولید فولاد سبز مزایایی را به همراه خواهد داشت. در همین رابطه با کاهش کربن تولیدی در صنعت فولاد، کاهش قابل‌توجهی در میزان انتشار کلی گازهای گلخانه‌ای اتحادیه اروپا ایجاد شده و این اتحادیه در رسیدن به هدف‌گذاری‌های خود در طرح مبارزه با تغییرات اقلیمی موفق‌تر عمل خواهد کرد. استفاده از فولاد سبز در توسعه صنایعی مانند ساخت‌وساز و خودروسازی که به عنوان یک ماده اولیه ضروری به کار گرفته می‌شود، نقش مهمی خواهد داشت. با توجه به اینکه شرکت‌های بسیاری به دنبال کاهش کربن تولیدی خود هستند، بنابراین حجم تقاضای فولاد سبز روندی صعودی را طی آینده تجربه خواهد کرد و به موازات آن، حجم سرمایه‌گذاری در تولید این فولاد نیز افزایش پیدا می‌کند.
از سوی دیگر، گذار به سمت تولید فولاد سبز با چالش‌هایی همراه خواهد بود. در همین رابطه، توسعه فناوری‌های مبتنی بر تولید فولاد با استفاده از هیدروژن هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. به همین دلیل برای توسعه بیشتر آن، حجم فراوانی از سرمایه‌گذاری‌ها نیاز خواهد بود. از دیگر چالش‌های تولید فولاد سبز می‌توان به هزینه تولید بالاتر آن در مقایسه با تولید فولاد به روش سنتی اشاره کرد. این مسئله ممکن است بر مولفه رقابت‌پذیری تولیدکنندگان فولاد اروپایی در بازار جهانی تاثیر بگذارد. به منظور رفع چنین چالش‌هایی، اتحادیه اروپا بسته مالی و مشوق‌هایی را در جهت حمایت از گذار به فولاد سبز از جمله اختصاص کمک‌های بلاعوض، پرداخت یارانه‌ها و تخصیص بودجه تحقیقاتی ارائه کرده است.
چشم‌انداز صنعت فولاد سبز در قاره اروپا
با آغاز اجرای طرح مکانیزم برایند انتشار کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ در اتحادیه اروپا، استفاده از فولاد سبز نقشی اساسی در دستیابی به هدف‌گذاری طرح مذکور خواهد داشت. به نظر می‌رسد تعهد اتحادیه اروپا به اجرای اهداف فرایند کربن‌زدایی همراه با دستیابی به پیشرفت‌های قابل‌توجه در ارائه فناوری‌های تولید فولاد سبز، جایگاه این قاره را در بازار فولاد سبز در مقیاس جهانی ارتقا می‌بخشد. مقیاس‌پذیری پایین تولید فولاد مبتنی بر هیدروژن، دسترسی به هیدروژن سبز و هزینه بالای تولید فولاد سبز، از جمله موانعی دیگری به شمار می‌آیند که هنوز راه‌حلی برای آن‌ها ارائه نشده است.
انتظار می‌رود تحول‌زایی در بخش فولاد سبز اروپا، فرصت‌های قابل‌توجهی در ارائه نوآوری، ایجاد شغل و توسعه پایدار به وجود آورد. با توجه به اینکه صنعت فولاد دستخوش تحولاتی شده، از این رو در حال حاضر بهترین فرصت در قاره سبز برای رسیدن به آینده‌ای پاک‌تر، سبزتر و پایدارتر در بخش تولید فراهم آمده است. با افزایش استفاده از فولاد سبز، قاره اروپا نه تنها می‌تواند در مبارزه علیه تغییرات اقلیمی موفق‌تر عمل کند بلکه می‌تواند خود را به عنوان یک قاره پیشرو در ارائه فناوری‌های مدرن در تولید فولاد سبز در سطح جهانی مطرح کند.
آن‌طور که ارزیابی‌های انجام شده نشان می‌دهد، قاره اروپا از طریق ارائه فناوری‌های پیشگامانه مانند روش‌های تولید مبتنی بر استفاده از هیدروژن، به روند روبه‌رشد خود در توسعه پایداری در بخش تولید فولاد ادامه خواهد داد. این روند باعث شده است حجم سرمایه‌گذاری‌ها در بخش فولاد سبز اروپا، جهش چشمگیری را به ثبت برساند.
از آنجایی که حجم تقاضای محصولات سازگار با محیط زیست در حال افزایش است و با توجه به پیشرفت‌های ایجاد شده در صنعت فولاد سبز اروپا، امکان تامین این حجم فزاینده در آینده ممکن خواهد بود. در پایان می‌توان مطرح کرد که با ادامه تخصیص سرمایه، ایجاد نوآوری و همکاری با شرکت‌های فناورمحور، تحولات گسترده در صنعت فولاد سبز اروپا در راستای رسیدن به اهداف پایداری با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.
منبع: فلزات آنلاین
